نگاهی به کتاب «مطالبه فرهنگ، ارتباطات در جهانی بحرانی»

هنگامی که برج های دوقلوی تجارت جهانی، در برابر دیدگان هزاران هزار بیننده تلویزیونی، فرو ریخت، کمتر کسی در اهمیت این واقعه تردید کرد. نزدیک به یک سال بعد، بودریاردر مقاله ای در کتاب مشهور خود «شبح تروریسم» (2002)، نوشت آنچه در یازدهم سپتامبر 2001 در نیویورک رخ داد، نمونه ای از یک «رخداد ناب» بود. رخدادی که خود می توانست نشانه یا نمودی از یک بحران عمیق تر باشد: نوعی نقص یا کمبود در مقیاس جهانی، که به این شیوه تجلی کرد و حضور خود را به رخ جهانیان کشید.از همان فردای این واقعه، روند تولید مطالب و تحلیل های علمی، عملی و نظری، درباره ریشه ها، چگونگی و پیامدهای این واقعه آغاز شد و با گذشت هفت سال از این رخداد، دست کم بر سر یک نکته اجماع پدید آمد: جهان پس از 11 سپتامبر، جهان دیگری است که باید آن را شناخت و براساس قواعد و نیازهای آن عمل کرد.نظر یه پردازان مختلفی تلاش کرده اند چیستی این دنیای نو را تحلیل کنند. کتاب اخیر «جیمز لول»، با عنوان «مطالبه فرهنگ2» نیز برآمده از تلاشی از این دست است. این محقق امریکایی و استاد ارتباطات دانشگاه سن خوزه، در این اثر، که با بازخوردهای متفاوت و مثبت و منفی به نسبت قابل توجهی نیز همراه بوده، تلاش کرده است، نقش و نسبت رسانه و ارتباطات را با دنیای جدید، مشخص سازد و در نهایت به این پرسش پاسخ دهد که وضعیت کنونی ارتباطات در دنیای جدید، به برقراری وضعیت مطلوب، که می تواند صلح پایدار یا توزیع متناسب رفاه باشد کمک خواهد کرد یا نه؟شاید وجه ممیزه این کتاب در مقایسه با کتاب های مشابهی که در این حوزه نوشته شده اند (ازجمله آثار آرتور کروکر3، فرید زکریا و مانند آن) در این نکته نهفته باشد که موضع لول نسبت به وضعیت رسانه، موضعی مثبت و امیدوارانه است. دو نظریه پرداز دیگری را که در بالا از آنان نام برده شد می توان نماینده دو جریان اصلی اندیشه در باب رسانه در وضعیت کنونی دانست، کروکر به عنوان نماینده جریان فکری رادیکال، موقعیت کنونی رسانه را به خاطر آنچه به تبع بودریار «مرگ واقعیت» می نامد، در خدمت اهداف انسانی نمی داند و فرید زکریا، از دیگر سو، موقعیت رسانه را به سبب آنچه «دموکراتیزاسیون افراطی رسانه ای» نامیده است، رد می کند، اما جیمز لول در این کتاب، برخلاف هر دو جریان، وضعیت فعلی رسانه ها را تقویت کننده دموکراسی، رفاه و صلح می داند و اثر خود را با این هدف به رشته تحریر درآورده که این پیش فرض را به لحاظ علمی و عقلی به اثبات برساند.